Movimiento Catorce de Junio

-----------------------------------------------------------------------------
Απο το 1930 – 1961, η Δομινικανική Δημοκρατία έζησε μία απο τις στυγνώτερες δικτατορίες που έγιναν ποτέ. Πρωταγωνιστής της ο Rafael Leonidas Trujillo Molina, ένα απο το μεγαλύτερα κτήνη που γέννησε ποτέ ο κόσμος. Κατα τη διάρκεια της θητείας του χιλιάδες ανθρωποι βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν. Ο ίδιος εισέπρατε ενα ποσοστό φόρου από όλες τις συναλλαγές του κράτους, εκβίαζε τις επιχειρήσεις για προσωπικό οικονομικό όφελος, έχτισε ενα δίκτυο παρακολούθησης και τρομοκρατίας που κάλυπτε όλο το νησί, έσφαξε με οργανωμένο σχέδιο περίπου 30 χιλιάδες παράνομους εργάτες απο την Αιτή που δούλευαν σε ζαχαροφυτείες του Dominican, και κακοποιούσε σεξουαλικά τις γυναίκες των υπουργών του. Μετά απο τριάντα χρόνια απόλυτης εξουσίας, o Trujillo δολοφονήθηκε απο μια ομάδα αντιστασιακών το 1961. Οι απογονοί του, αφού λήστεψαν την κεντρική τράπεζα της χώρας, λέγεται πως φόρτωσαν ενα αεροπλάνο με χρυσά λάφυρα και έφυγαν για τη Γαλλία εν μία νυχτί.
-----------------------------------------------------------------------------
Σκύβω πάνω σε χαρτιά και σημειώσεις. Πάνω στο ευρύχωρο γραφείο, παντός είδους χαρτιά, φωτοτυπημένα άρθρα εφημερίδων απο microfilm της εποχής, παλιά βιβλία δανεισμένα απο τη βιβλιοθήκη. Στο πάτωμα δύο χάρτινα κουτιά με “υλικό”.

Κάνω μια έρευνα. Θέλω να γράψω ενα βιβλίο. Διάλεξα ενα θέμα που τον τελευταίο καιρό με έχει συναρπάσει. Θα έλεγα πως μάλλον με έχει απορροφήσει υπέρ του δέοντος. Μια παλιά υπόθεση που ο χρόνος την σάρωσε μέσα απο τις φυσικές της εξελίξεις. Κατα πολλούς, μια ξεχασμένη υπόθεση. Κάτι που δεν αγγίζει τη νέα γενιά, δεν χρειάζεται καν να τη θυμάται κανείς. Μια υπόθεση τραγική, που άγγιξε όμως κάποτε τη ζωή μερικών ανθρώπων που αγαπώ, που τους έζησα απο κοντά, που τους νοιάζομαι.

Μαζί μου η Julia. Αγάπη τεράστια, έρωτας των πανεπιστημιακών χρόνων, έντονη χημική αντίδραση της ψυχής και του κορμιού μου. Ισπανική μαντόνα, με μαύρα πυκνά μαλλιά, σφιχτό δέρμα ηλιοκαμμένο, αισθησιακά χείλη και ενα υπέροχα γλυκό πρόσωπο. Η γνωριμία μαζί της με έφερε σε επαφή με έναν άλλο κόσμο. Ενα κόσμο διαφορετικό. Ενα κόσμο φοβισμένο, σημαδεμένο απο την ιστορία του περιθωρίου, της εκμετάλευσης, και πιο πολύ, ενα κόσμο που χωρίς ιστορική φωνή υπάρχει μόνον για να αμύνεται και να επιβιώνει με ακατανόητους και συνεχείς αυτοσχεδιασμούς.

Η Julia γεννήθηκε στη Δομινικανική Δημοκρατία (Dominican Republic). Eίναι δηλαδή Dominicana. Στην κοινωνική και φυλετική κατάταξη της χώρας της, η οικογένειά της ανήκει στην κατηγορία των λευκών, μιας μειονότητας που διατήρησε καθαρά ευρωπαικό ισπανικό αίμα μέσα απο πολλές γενιές επιμιξίας με μαύρους και ινδιάνους. Πέρασε τα παιδικά της χρόνια στο Mπανί (Bani), μια κωμόπολη εξήντα χιλιόμετρα απο το Santo Domingo, πρωτεύουσα της χώρας. Είχε ενα μεγάλο σπίτι με πλατιές βεράντες γύρω γύρω, μια αυλή με κάθε είδους λουλούδια, σταύλο για τα άλογα. Ο πατέρας της έμπορας της πόλης, με έντονη παρουσία στα κοινωνικά και πολιτικά συμβάντα της περιοχής. Η μητέρα όμορφη, ήρεμη γυναίκα της επαρχίας, ήξερε να φτιάχνει υπέροχα κεντητά, ρούχα στη ραφτομηχανή, και νόστιμα φαγητά της Καραιβικής. Υπήρχαν και άλλα δυό παιδιά, η μεγαλύτερη σε ηλικία Paula, και ο νεώτερος Gabriel.

Στο σαλόνι του πατρικού σπιτιού στο Mπανί, υπάρχει και η φωτογραφία του Francisco. Νεώτερος αδερφός του πατέρα. Ασπρόμαυρο πορτραίτο ενός όμορφου άντρα ντυμένου με κουστούμι. Χαρακτηριστικά διανοούμενου. Καλοχτενισμένα μαλλιά, μικρά στρογγυλά γυαλιά και βλέμμα ήρεμο. O Francisco είχε φύγει απο τη νησί για σπουδές στην Αμερική. Ο αδερφός του τον ενίσχυε οικονομικά στα πρώτα δύσκολα χρόνια. Ανήσυχος και ενεργητικός άνθρωπος, ο Francisco μπλέχτηκε στη Νέα Υόρκη με πολιτικούς οργανισμούς εμιγκρέδων απο τη Λατινική Αμερική, και άρχισε μια έντονη πολιτική δράση που είχε σκοπό την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο νησί. Αντίθετα με τις συμβουλές του αδερφού του να μείνει στην Αμερική, ο Francisco μετακόμισε στη Πόλη του Μεξικού όπου συνάντησε ακόμα σκληρότερους επαναστάτες, ανθρώπους αποφασισμένους για δράση και πόλεμο. Ηταν η εποχή που οι απανταχού λατινοαμερικάνοι άρχισαν να αποκτούν σιγά σιγά τη συλλογική συνείδηση πως η μοίρα τους ήταν κοινή, και πως η ήπειρος της Νότιας Αμερικής έπρεπε να απαλλαγεί απο τις δικτατορίες που βάραιναν τους λαούς της.

Ο πατέρας με καλεί σε κάποιο ιδιαίτερο δωμάτιο του σπιτιού. Εχει εκεί φυλαγμένα στα συρτάρια μιας όμορφης βιβλιοθήκης οικογενειακά κειμήλια, αντικείμενα και φωτογραφίες. Μου μιλά με υφος σοβαρό. Η ιστορία του Francisco είναι τραγική, μου λέει. Την εποχή εκείνη τα πράγματα ηταν επικίνδυνα. Υπήρχε τρομοκρατία στη χώρα. Ο ίδιος είχε καλό όνομα στο νησί, και καλές διασυνδέσεις στη πρωτεύουσα. Πρόσεχε την οικογένειά του και δεν δημιουργούσε προβλήματα. Αλλα ο Francisco τους είχε μπεί πολύ στη μύτη. Στην αρχή η αστυνομία τον ειδοποίησε πως ο αδερφός του εκδίδει επαναστατικό υλικό στους Δομινικάνους της Νέας Υόρκης. Πως είναι μπλεγμένος με κομμουνιστές βαμμένους, ανθρώπους γνωστούς στο σύστημα. Η αστυνομία δεν ήθελε προβλήματα. Να μιλούσε ο ίδιος στον αδερφό του, να τακτοποιούσε τα πράγματα.

Ηταν εποχή δικτατορίας. Ολοι πλέον γνώριζαν πως η ομάδα των στρατιωτικών που ήταν στην εξουσία φοβόταν την ανατροπή της, και είχε αποθρασυνθεί. Ακόμα και οι gringos που υποστήριξαν τον δικτάτορα, αρχίζουν τώρα να κάνουν νερά. Ηταν τέτοιο το μέγεθος της τρομοκρατίας, τόσες οι συλλήψεις, τα βασανιστήρια, τόσοι οι θάνατοι, που όλη η κοινωνία έχει νεκρώσει. Ακόμα και τα περίφημα γλέντια και ξεφαντώματα που κάποτε αποροφούσαν την προσοχή του κόσμου, τώρα δεν αρκούσαν για να καλύψουν το αίμα και την ωμή βία.

"Ο πατέρας ήταν αναστατωμένος. Η μητέρα υστερικιά. Κάτι έγινε και η αστυνομία ζητάει τον πατέρα. Κάτι τραγικό. Μάλλον ο θείος Francisco. Κανείς δεν ξέρει. Ο πατέρας δεν μιλάει. Εφυγε μέσα στη νύχτα με τους αστυνομικούς για την πρωτεύουσα. Κάποιος αστυνομικός έμεινε στο σπίτι να μιλήσει στη μητέρα. Να τη συνεφέρει. Η μητέρα φοβόταν. Το ίδιο φοβισμένος έδειχνε και ο αστυνομικός. Οι δύο υπηρέτριες του σπιτιού φαινόταν τρομοκρατημένες".

Οδήγησαν μέσα στη νύχτα. Ο δρόμος λασπωμένος απο μια πρόσφατη βροχή. Χώμα και πέτρα ο δρόμος μέχρι την εθνική. Στο δρόμο μισόλογα. Διαταγή του διοικητή της αστυνομίας να τον δεί αμέσως. Ο πατέρας γνώριζε τον διοικητή απο παλιά. Είχαν κάνει μαζί γλέντια με κιθάρες. Επαιζαν και χαρτιά που και που όταν ο πατέρας πήγαινε για δουλειές στο Santo Domingo. Αλλά σήμερα τα πράγματα ήταν σοβαρά. Ο πατέρας φοβόταν. Αγκάλιασε την Paula που ήταν τότε 5 χρόνων, και έδωσε εντολή στη μητέρα να ετοιμάσει τις βαλίτσες της. Ισως να χρειαζόταν να φύγουν για λίγο καιρό. Μετα έφυγε με την αστυνομία.

Στο γραφείο του πατρικού σπιτιού, ο πατέρας ξεδιπλώνει στο τραπέζι μερικά φυλλάδια. "Αυτά τύπωσε ο Francisco" μου ανακοινώνει. Σκύβω για να δώ. Πρόκειται για τυπογραφημένα φυλλάδια που περιγράφουν τον τρόπο διακυβέρνησης του νησιού. Πώς ο δικτάτορας και το επιτελείο του κλέβουν τη χώρα και τρομοκρατούν τους πολίτες. Μερικά είναι αριθμημένα. Το μάτι μου ξεχωρίζει ένα. Τεύχος 9, τυπωμένο στό Μεξικό, απο μια ομάδα που ανήκει στο Επαναστατικό Κίνημα για την απελευθέρωση του Dominican. Ονόματα δεν υπάρχουν, μόνον κάποια ιστορική ανάλυση που φαίνεται να κάνει οικονομία χώρου στο χαρτί, και μετα η προτροπή για προετοιμασία. Να εχουν όλοι οι Δομινικάνοι ένα όπλο κρυμμένο στο σπίτι τους για τη μεγάλη ώρα. Δεν είναι μόνοι. Στο Μεξικό και την Αμερική υπάρχουν μεγάλες ομάδες πολιτικής πίεσης που τώρα εκπαιδεύουν και μάχημους για απόβαση στο νησί. Η ώρα πλησιάζει.

Και Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ. Κιτρινισμένη απ’ το καιρό, προστατευμένη μέσα σε μια πλαστική διαφάνεια. Μιά μικρή ομάδα ανθρώπων με στρατιωτικά ρούχα. Αριστερά φαίνεται ο Francisco. Στο κέντρο ο Φιντέλ. Ο μεγάλος οραματιστής και επαναστάτης. Αντάρτες παντού. Μαζί σε κάποιο βουνό να κάνουν σχέδια. Κουβανοί και Δομινικάνοι. Τρείς απ’ το Μπανί. Ολοι τους παράνομοι στο νησί, και καταζητούμενοι απο τις αρχές. Ο πατέρας τους κατανομάζει έναν προς έναν. Αυτα τα χαρτιά βρέθηκαν στη κατοχή του Francisco.

"Αυτή η φωτογραφία του κόστισε τη ζωή του. Βασανίστηκε για ώρες με λυσαλέο μίσος, γυμνός και δεμένος απο το ταβάνι". Η "φιλοξενία" των αντιδραστικών στις φυλακές ήταν δια βοής γνωστή σε όλο το νησί. Τυχεροί εκείνοι που πέθαιναν γρήγορα. Ο πατέρας ήθελε να πληρώσει για να σώσει τον αδερφό του. Μα δεν γινόταν. Στην ιστορία αυτή, τον πληροφόρησε ο διοικητής φίλος του, ήταν προσωπικά αναμεμειγμένος ο El Jefe (Ο Ηγέτης). To μίσος ήταν προσωπικό.

Ο Francisco βασανίστηκε και πέθανε τον Ιούνιο του 1959, μαζί με άλλους απο το νησί. Ερχόταν απο την Κούβα οπου μια άλλη επανάσταση είχε ήδη πετύχει. Ιδεαλιστής και τολμηρός, ήθελε να σκοτώσει με τα χέρια του τον Τράγο. Μα η ομάδα του περικυκλώθηκε απο στρατιωτικές δυνάμεις και σύντομα αποδεκατίστηκε. Μαζί με άλλους, οδηγηθηκε στις φυλακές οπου παραμορφώθηκε φρικτά. Στον αδερφό του που τον παρέλαβε, δώθηκαν οδηγίες να τον θάψει χωρίς να ανοίξει το φέρετρο μεσα στο οποίο είχε παραδοθεί.

Ο πατέρας της Τζούλιας αφέθηκε ελεύθερος να μεταφέρει το πτώμα του αδερφού του στο Μπανί. Τσακισμένος απο την ιστορία, φοβισμένος για την οικογένειά του και διαισθανόμενος τα χειρότερα, κίνησε γή και ουρανό να φύγει μακριά με την οικογένειά του. Τα κατάφερε αφού δωροδόκησε αρκετούς, ακόμα και φίλους του. Η οικογένεια της Τζούλιας έφυγε για στη Βενεζουέλα. Το 1961, όταν ο δικτάτορας δολοφονήθηκε, η οικογένεια ξαναγύρισε στο νησί.

------------------------------------------------------------------------
H απόβαση στις ακτές του νησιού τον Ιούνιο του ’59, έμεινε γνωστή στη ιστορία με τον τίτλο "Catorce de Junio Movimiento"" – (Το κίνημα της 14ης Ιουνίου). Ηταν μια επανάσταση που απέτυχε. Στη Κούβα, ο Fidel Castro έμεινε στη Ιστορία για πάντα. Ο Francisco έμεινε απ’ έξω.

Η δικτατορία του Rafael Trujillo ξαναβρήκε το δρόμο της προς τη δημοσιότητα και έγινε λογοτεχνικό θέμα απο μια άλλη Julia. Την κυρία Julia Alvarez, καθηγήτρια συγγραφικής στο Middlebury College, Vermont, και βέρα Dominicana. Το καταπληκτικό βιβλίο της "En el Tiempo de las Mariposas" – (Την Εποχή των Πεταλούδων) περιγράφει τη δολοφονία των αδελφών Mirabal που συνελήφθησαν απο το καθεστώς Trujillo την ίδια εποχή που δολοφονήθηκε και o Francisco, και με την κατηγορία οτι συμμετείχαν στο κίνημα της 14ης Ιουνίου. Το βιβλίο έγινε best seller στην Αμερική. Είναι ένα όμορφο βιβλίο. Το συνιστώ σε όλους.

Η σφαγή των χιλιάδων Αιτινών παράνομων εργατών που εργάζονταν στο Dominican Republic αναφέρεται στη ιστορια ως "Parsley" or "River Massacre" και μπήκε σε εφαρμογή απο τον Trujillo τον Οκτώβριο του 1937. Είναι μια γενοκτονία που έγινε ελάχιστα γνωστή στον έξω κόσμο. Το μόνο βιβλίο που γνωρίζω να γράφτηκε μέσα απο τη λογοτεχνία πάνω στο θέμα ανήκει στην Edwidge Danticat, και έχει τον τίτλο The Farming of Bones.

Το βιβλίο που ήθελα να γράψω το έγραψε τελικά ο Mario Vargas Llosa. Οταν το έμαθα, έτρεξα αμέσως να το αγοράσω. Το διάβασα σε μιά νύχτα. Ναι, αυτό ήταν. Το θέμα μου για πρώτη φορά στο χαρτί. Οπως το είχα ονειρευτεί. Γραμμένο απο ένα μεγάλο συγγραφέα. Ο κύριος Llosa με πρόλαβε. Κάτι μέσα μου με ενόχλησε στιγμιαία. Σαν να είχα χάσει τη πρωτιά. Μα ο μεγάλος συγγραφέας με δικαίωσε. Aπέδωσε το θέμα καλλίτερα απο οτι θα μπορούσα να το κάνω εγώ. Αλλωστε ήταν λογικό. Είναι δυνατόν εκείνος, άνθρωπος του ισπανικού κόσμου και να αγνοήσει ενα τέτοιο θέμα; Αδύνατον. Θα ήθελα να του δωθεί το Nobel σύντομα . Το βιβλίο λέγεται "The Feast of the Goat" και είναι αριστούργημα. Στα ελληνικά ο τίτλος του είναι νομίζω "Η Γιορτή του Τράγου". Το συνιστώ σε όλους. Είναι άλλωστε…το βιβλίο μου.

------------------------------------------------------------------------
Η ιστορία γράφτηκε για πρώτη φορά πριν μερικά χρόνια, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιου μου στο νησί της Hispaniola, και προσαρμόστηκε στις ιδιαιτερότητες του blog. Η ευγενική οικογένεια η οποία με φιλοξένησε, άκουσε το ενδιαφέρον μου για την ιστορία του Francisco, και ανταποκρίθηκε σε όλες μου τις ερωτήσεις. Τους ευχαριστώ πολύ. Ευτυχώς για όλους μας, η εποχή εκείνη πέρασε ανεπιστρεπτί.
------------------------------------------------------------------------

Πληροφορίες
History of the Dominican Republic
Republica Dominicana DR Ministry of Tourism
Chronology
Rafael Leonidas Trujillo Molina
Parsley Massacre (Wikipedia Term)
The River massacre(Best accepted term)
Και βασανισμοί Ελλήνων!
Julia Alvarez
In the Time of the Butterflies
Edwidge Danticat
The Farming of Bones
Mario Vargas Llosa
Mario Vargas Llosa-Interview

------------------------------------------------------------------------