Μια πόλη μαγική

Hταν μια γυναίκα που θαύμαζα, κρυφά ίσως αγαπούσα. Αδελφή του παιδικού μου φίλου Γιώργου, 4 χρόνια μεγαλύτερή μου, φοιτήτρια στη Νομική Αθηνών. Εργαζόταν και σπούδαζε. Μιλούσε όμορφα, κινούσε τα χέρια της με χάρη, ντυνόταν ωραία. Κοινωνική, με άψογο χαμόγελο και σκέρτσο, ίση προς ίσους, ευγενική αλλά και απέραντα δυναμική. Η Λιάνα.

Σίγουρα τη θαύμαζα. Ηταν το παιδί της φτωχογειτονιάς που έφυγε απο την επαρχία για την Αθήνα με δανεικό παλτό συγγενών και λίγες δραχμές στην τσέπη. Αριστούχος του σχολείου της, υπερήφανη σημαιοφόρος στο Θηλέων που φοιτούσε, πρώτη εκλογή για την απαγγελία των ποιημάτων στις γιορτές, στα σχολικά αμφιθέατρα. Αφησε πίσω της ενα πατέρα καταπονημένο απο τις χειρωνακτικές δουλειές της καπνοκαλλιέργειας, και μια μάνα που ποτέ της δεν είχε δεί την πρωτεύουσα. Και ενα σπίτι φτωχό, αλλα ευπρεπές, που το στόλιζαν τα λουλούδια και ο βασιλικός στην είσοδο και τα περβάζια, ασβεστωμένο στα λευκά, και βουτηγμένο στις νερατζιές και τα βατόμουρα.

Και άρχισε έτσι μια νέα ζωή στη μεγάλη πόλη. Σ΄ενα μικρό υπογειάκι στην Οδό Τήνου, αν θυμάμαι καλά, στη Κυψέλη. Ενα μέρος που έβαψε με γούστο, στόλισε με πολύ αγάπη, επίπλωσε με κόπο. Το ‘τοίμασε για να το δούν οι γονείς της, όταν κάποια μέρα θα ρχόταν και εκείνοι στην Αθήνα. Ηταν το καμάρι της, το πολύτιμο ιδιωτικό της παλατάκι, στολισμένο με λουλούδια, αρωματισμένο με πατσουλιά, διακοσμημένο με βιβλία σημαντικών ανθρώπων που σκόπευε να γνωρίσει. Με ειδικό χώρο για το διάβασμα, ελαφρύ φωτισμό, και ένα μικρό σαλονάκι για τους επισκέπτες. Στη μικρή της κουζινίτσα, άπλωσε τα νέα της αποκτήματα. Μια συλλογή με εξωτικά και ντόπια καρικεύματα της μαγειρικής και του τσαγιού. Το μπρίκι του φοιτητή. Τα λίγα σκεύη της μαγειρικής.

Την περίμενα κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα να γυρίσει. Να βρεθούμε, να πιούμε καφέ, να γλεντήσουμε στην άπλα της επαρχίας. Να κατεβούμε στη λίμνη της Τριχωνίδας με τα παμπάλαια πλατάνια, και δίπλα στη δροσιά της όμορφης λίμνης να μου αφηγηθεί τη ζωή της στη μεγάλη πόλη. Πως περνούσε, τι έκανε. Και εκείνη, με τη λαμπερότητα και την ενέργεια που τη χαρακτήριζε, άρχιζε τις αφηγήσεις για το Πανεπιστήμιο, τις τρέλλες της Αθήνας, τη νυχτερινή ζωή, τις φοιτητικές παρέες. Η Νομική ηταν δύσκολη, αλλά η Λιάνα ήταν αριστούχος. Οπως το περίμενα. Ζούσε μόνη της, διάβαζε πολύ, και δούλευε σε μια εφημερίδα. Κουραστική δουλειά, μεγάλες απαιτήσεις. Αλλά εκείνη τα κατάφερνε. Δεν θα φορούσε ποτέ πιά ξένα ρούχα, δεν θα ξέμεινε ξανά απο λεφτά. Ο,τι είχε, ήθελε να είναι δικό της να το ορίζει, να της ανήκει. Αλλος κόσμος η Αθήνα, εκεί κανείς δεν νοιάζεται και δε σε ξέρει. Σκληρή η ζωή, δίνει πολλά αλλά και παίρνει. Ο μόνος της εχθρός η μοναξιά, αλλά κι’ αυτή την έπνιγε με τη δουλειά και τα διαβάσματα. Στο Πανεπιστήμιο είχε κάνει και μερικούς καλούς φίλους.

Θα θυμάμαι για πάντα εκείνο το μαγικό τριήμερο που ανέβηκα στην Αθήνα να την επισκεφτώ. Με τον αδελφό της. Μας φιλοξένησε στο διαμερισμά της, όπου ξενύχτίσαμε τρείς ολάκερες νύχτες μιλώντας γιά όλα όσα χώραγε τότε ο νούς μας, και το εφηβικό μυαλό μας. Γέμισε το μικρό διαμερισματάκι με όνειρα για τη ζωή που ήταν ακόμα μπροστά μας. Ταξίδια που θα γινόταν, αγάπες που θα συναντιόταν, σπουδές, παρέες, δουλειές. Ο χαλασμένος κόσμος. Και πήγαιναν και έρχονταν οι πολλαπλοί καφέδες και τα αυτοσχέδια μαγειρέματα. Είχα σταθεί θυμάμαι μπροστά στη βιβλιοθήκη της και κοιτούσα τα βιβλία. Υπάρχει τόση σκέψη στο χαρτί απο τόσους, απο χρόνια μακρινά, απο κόσμους άγνωστους. Ποιός θα τα προλάβει άραγε όλα τούτα.

Και πάνω απ’ όλα, θα θυμάμαι την εντύπωση που μου έκανε τότε η μεγάλη πόλη, ναί, αυτό έχω συγκρατήσει, την πολυκοσμία και διαφορετικότητα της μεγαλούπολης απο την μικρόμυαλη και στενή επαρχία. Ηταν ακόμα η εποχή που η επαρχία ήταν “μακριά”, και η έλξη της Αθήνας στο επαρχιακό μυαλό ήταν μαγική. Γιατί η επαρχία τότε ήταν στερημένη. Πολύ στερημένη. Και σε ύλη, και σε εμφάνιση, και σε απαιτήσεις. Φάνταζε η Αθήνα στα μάτια του επαρχιώτη σαν μια όμορφη ερωμένη της νύχτας. Οι παραστάσεις της ισχυρές, ελκυστικές, καθοριστικές. Μια πόλη μαγική.

Εχω μεγαλώσει, και δεν γνωρίζω πιά, αν αυτή η μαγική αίσθηση και μαγία της μεγάλης πόλης ήταν απλώς ρεύμα της γενιάς μου, ή υπάρχει ακόμα σε όλες τις γενιές. Αν ήταν απλά στίγμα της ζωής μου, ή αποτελεί στάδιο γιά όλες τις ανθρώπινες εφηβικές ζωές. Αν πάντα ο μεγάλος κόσμος κατάπινε τον μικρό. Τα παιδιά της επαρχίας σήμερα, μάλλον δεν αισθάνονται τη στέρηση και την αποτελμάτωση που αισθάνθηκε η γενιά μου. Μετα την επίσκεψη, ένοιωσα μέσα μου μια τρομερή τάση φυγής απο την επαρχία. Μια ανάγκη να εξαφανιστώ. Μια ανάγκη να βάλω τη ζωή μου σε άλλες βάσεις.

Μια τελευταία ανάμνηση. Στο σκοτεινό χώρο της μπουάτ που μάς έφερε η Λιάνα, στην Πλάκα, ο φωτισμός ήταν χαμηλός, και οι θαμώνες ήρεμοι. Η μουσική ξεχύλιζε όμορφα στον μικρό χώρο. Και απο το πλαινό πορτάκι, μπήκε στην αίθουσα και ο αναμενόμενος. Μάζεψε τα παντελόνια που του πέφτανε, συμμάζεψε το τσαλακωμένο του πουκάμισο, και ανέβηκε στο μικρό πάλκο του μαγαζιού. Ο Βασίλης Τσιτσάνης. Και η μουσική άρχισε. Σε μια ονειρική συγχορδία που θα θυμάμαι για πάντα.