Μεσολόγγι

Aνταποκρινόμενος στην πρόσκληση της blogger ria για την ανάρτηση μιας εικόνας και ενός ποιήματος, (και με μια μικρή διαφοροποίηση), επέλεξα σήμερα, ημέρα των Βαίων, έναν συγλονιστικό σε συμβολισμό πίνακα του Delacroix για την έξοδο του Μεσολογγίου. O πίνακας απεικονίζει την ψυχή των Ελλήνων να στέκει και να απορεί, μέσα στα ερείπια της πόλης του Μεσολογγίου, τόπου θυσίας και τάμα όλων των ξεσηκωμένων που χάθηκαν στο βωμό της ελευθερίας.

Eugene Delacroix "Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου", 1826, μουσείο Μπορντώ, Γαλλία.

Το ποίημα που ακολουθεί είναι δικό μου. Ωδή ερασιτέχνη, σε μια ευχάριστη παιδική ανάμνηση που διαρκεί ακόμα. Είναι βασισμένο στα παιδικά μου χρόνια, όταν την Κυριακή των Βαίων, πήγαινα με την οικογένειά μου στο όμορφο Μεσολόγγι, επίσκεψη τιμής στον ιστορικό του θρύλο. Και εκεί, στο τούρκικο χαμόσπιτο της θειάς μου, αναμεσής στης πόλης τα καλντερίμια, με τους ήχους του Αγίου Παντελεήμονα για υπόκρουση, με ζώναν οι ντόπιοι με πυκνές φρεσκοσιδερομένες φουστανέλες και φυσεκλίκια βαριά και χειροποίητα, με τσαρούχια πολύχρωμα και ασημένια αρματωλίκια. Χάζευα τους μεγαλύτερους με τις απίθανα όμορφες φορεσιές της επανάστασης, τις καλτσωδέτες με τις πλάγιες φούντες, τις αρματωσιές, τα βελούδινα φέσια.

Και εκεί, στη πόλη του Μεσολογγίου, αγάπη μου παιδική και αιώνια, γινόταν η μόνη παρέλαση που η μουσική της ήταν γραμμένη σε κλίμακα μινόρε, χωρίς έπαρση, μα με θλίψη και μελαγχολία. Στον Κήπο των Ηρώων, το κεντρικό πάρκο του Μεσολογγιού, μέσα στο καλοδιατηρημένο φρούριο με τα κανόνια, παιδιά που γνώριζα και θαύμαζα, έπαιζαν το ρόλο των Ελεύθερων Πολιορκημένων. Υπέρτατη τιμή, μέσα σε θρήνους, κλάψες και στριγγλιές, το τελικό μπουρλότο του Καψάλη, και εκείνος που θα τον υποδύονταν.

Μεσολόγγι

Σ’ αυτού του κόσμου τα πολλά, στίς έγνοιες και συμβάντα
μές σε μεγάλα και μικρά, και σε συνηθισμένα,
μέσα στίς πίκρες της ζωής και στις χαρές που σπάνουν,
εμένα μούλαχε μικρός κάτι σπουδαίο να ζήσω
κάτι, που μια συγκίνηση με έκανε να νοιώσω
Μια παιδική μου ανάμνηση, που θάθελα να σώσω.

Μια Κυριακή της ανοιξης, τη μέρα των Βαίων
μαζί με φίλους και γνωστούς, πρόσωπα αγαπημένα,
μαζί με φώνες και χαρές και δώρα συγγενών μου,
κατέβαινα μικρό παιδί σ’ ένα αρχοντοχώρι
στην άκρια της θάλασσας που μύριζε αρμύρα
πούχε μια φήμη τραγική, στη θλιβερή του μοίρα.

Μες στα στενά σοκάκια του, τα τουρκοπατημένα,
και στο μεγάλο πάρκο του, τον Κήπο των Ηρώων,
στον Αγιο Σπυρίδωνα, της πόλης τον Προστάτη,
‘ρχόνταν τη μέρα των Βαγιών του Κράτους μας οι μέγοι
σ’ ευλαβικό προσκύνημα σκυφτά να προσκυνήσουν,
κάποιους νεκρούς της λευτεριάς πού θέλαν να τιμήσουν.

Για κάποια μέρα του Βαγιού, στα χρόνια της ορφάνιας,
ζήτησαν κάποιοι υπόδουλοι μια λευτεριά να νοιώσουν.
Τη γλώσσα που τους έλαχε θέλανε να μιλάνε,
και το δικό τους το Θεό, τις γράφες τις δικές τους
ζητούσαν να αναστήσουνε και να νομοθετήσουν,
σε κράτος λεύτερο, μικρό, μονάχοι τους να ζήσουν.

Μα πώς αυτά να γίνουνε που ο Κόσμος δεν τα θέλει,
πούναι βαριά τα συνορα με Αυτοκρατορίες,
κράτη μεγάλα και ισχυρά που ισορροπία ζητάνε,
ξεσηκωμούς δεν θέλουνε, στρατούς χρηματοδώνε,
που υπηκόους υπάκουους θένε να συντηρούνε,
στ’ όνομα της συνύπαρξης και της Οικονομίας,
κάθε ξεσήκωμα φωτιά, πρόβλημα ηρεμίας.

Μα κείνοι ξεσηκώθηκαν και κλείστηκαν στη πόλη,
σήκωσαν τη σημαία τους, τα λάβαρα της δόξας,
και φώναξαν πως λεύτεροι θα ζούν ή θα πεθάνουν,
έτοιμοι είναι να χαθούν αν δεν το καταφέρουν
γιατί η ζωή του υπόδουλου αξία καμμιά δεν πιάνει,
κάλλιο το θάνατο να δούν, τόση ζωή τους φτάνει.

Κάλλιο να αυτοπυρπολυθούν να πάνε στο Θεό τους,
καλλιο να ματωπέσουνε στις έξοδου τις πύλες,
με τα παιδιά τους να χαθούν, αμα χαθεί η μάχη,
κάτω απο πέτρες να χωθουν, τον τάφο τους να βρούνε.
Γιατί ετούτη τη στιγμή, ένα η Ψυχή ζητάει,
Ελευθερία ή Θάνατο, μονάχα αυτό μετράει.

Mέσα σε σκόνες και καπνούς, μές σε φωτιές και θάμπη,
μέσα σε παιδικές κραυγές, που αντήχουν τρομαγμένες,
μέσα σε θρήνους και λυγμούς και προσευχές και σταύρους,
στην μυρωδιά της αρμυριάς, της φτώχιας, και της πείνας,
με τα παιδιά στην αγκαλιά, με πρόσωπα λειωμένα,
σμίχτηκαν κι αγκαλιάστηκαν με χέρια ενωμένα.

Κι΄ήρθε η μεγάλη η στιγμή που ο θάνατος σε βλέπει,
που απέναντί σου είναι ο εχθρός για να σε τελειώσει,
που το παιδί σου άρπαζε, και πλήγωνε και σφάζει,
το παιδικό του το κορμί και τη μικρή καρδιά του,
το τρυφερούδι της ζωής που ξύπνησε γελώντας,
σαν ψάρι ξεκοιλιάζεται και πέφτει σπαρταρώντας.

Κι ακούστηκε η ματωσιά, το αίμα των χαμένων,
σαν κανονιά και προσβολή μες στον πολιτισμό μας.
Οι λίγοι που νοιαστήκανε, αρχίσαν να φωνάζουν,
πιάσαν οι λόγιοι τα χαρτιά, οι ζωγράφοι του καμβάδες,
γιατί ακούσαν τη κραυγή, τον ταπεινό ψαλμό,
και κέρδισε ο Αγώνας τους παντού το θαυμασμό.

Κι εγώ, μικρός προσκυνητής, στη πόλη της αρμύρας,
παιδί της λιμνοθάλασσας, που μούτυχε να ζήσω,
με φυσεκλίκια ασήμενα και φουστανέλα θώρια,
με καλτσωδέτες κεντητές, κι αρματωσιές μεγάλες,
Καμάρωνα και βρόνταγα της προίκας μου τα κάλη
στη σιωπηλή παρέλαση, που οι φίλοι μ’ είχαν βάλει.

Ας μείνει τούτη η ανάμνηση στο βάθος του μυαλού μου,
η ευτυχία του παιδιού, η αγνότητα της νιότης,
ο θαυμασμός για τις στολές, οι όμορφες κοπέλλες,
ο θρήνος και ο αλλοδαρμός, Η Ωρα της Εξόδου.
Στιγμή Θανάτου και σφαγής, κι’ Ανάστασης μεγάλης,
κι’ ο κρότος της πυρπόλησης, ο γέρος ο Καψάλης.

----------------------------------------------------------------------------
Χρόνια αργότερα, ώριμος πιά, στην αριστουργηματική εκκλησία του Westminster Abbey, στο Λονδίνο, aνάμεσα σε σοφούς, βασιλιάδες και ευγενείς της Μεγάλης Βρετανίας, δίπλα στον Isaac Newton, αντίκρυσα τον τάφο και την τιμητική ταφόπλακα του Λόρδου Βύρωνα που παράτησε την άνετη αριστοκρατική ζωή του για να πεθάνει τσακισμένος απο τις αρρώστιες στην ηλικία των 36 ετών, στις 19 Απριλίου του 1824, στο φτωχό ξεσηκωμένο θαλασσοχώρι της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου. Αίσθάνθηκα μεγάλη και ειλικρινή τιμή για την αυτοθυσία του.
----------------------------------------------------------------------------
20 Aπριλίου 2008
Κυριακή των Βαίων
Επέτειος της Ιστορικής Εξόδου του Μεσολογγίου

Locus Publicus