Το αλέτρι της Ιστορίας

Το πρωινό σερβίρονταν γύρω στις 6 το πρωί, και ο μπουφές γέμιζε με φαγητά, χυμούς και λουλούδια. Ασπρα τραπεζομάντηλα και ασημενια μαχαιροπήρουνα και κηροπήγια διακοσμούσαν τα τραπέζια στον όμορφα διαμορφωμένο χώρο του σπιτιού. Ανάμεσα στις όμορφες γλάστρες με τα εξωτικά φυτά, σε μια ατμόσφαιρα με τρεχούμενα νερά και αρώματα, έπαιρναν θέση οι πρωινοί επισκέπτες. Οι οικοδεσπότες του σπιτιού. Στη γωνία του δωματίου, η τετραμελής ορχήστρα έπαιρνε κι’ αυτή θέση. Πιάνα, βιολιά και πνευστά όργανα άρχιζαν την πανδαισία της ευρωπαικής κλασσικής μουσικής. Μότσαρτ, μπέικον και αυγά τηγανητά. Μπετόβεν με Γαλλικά τυριά και φρέσκο ψωμί. Τσαικόφσκι με πορτοκαλάδα και ρωσικό αυγοτάραχο. Η καθημερινή ρουτίνα, 6-7.30. Πριν την ώρα της δουλειάς. Κάθε μέρα, κάθε πρωί. Έτσι έπαιρνε το πρωινό του ο κύριος George Eastman.

O κύριος George Eastman, ήταν μεγαλοεπιχειρηματίας, και ιδρυτής της Kodak. Το σπίτι του, μαζί με τα οικήματα που το περιβάλλουν, είναι σήμερα μουσείο. Η ζωή του ένας μύθος στην πόλη του Rochester, στη λίμνη Οντάριο. Η μπαρουτοκαπνισμένη βιομηχανική πόλη, ζούσε αποκλειστικά απο τις δουλειές που δημιούργησε ένας άνθρωπος. Εξήντα χιλιάδες άνθρωποι, ξυπνούσαν κάθε πρωί και κατευθύνονταν στο τεράστιο εργαστάσιο που έφτιαχνε φίλμ και φωτογραφικές μηχανές. Και μαζί τους, άλλες τριακόσιες χιλιάδες κόσμος, οι οικογένειές τους, τα παιδιά τους, οι φίλοι τους, περίμεναν να ζήσουν, να φάνε, να μορφωθούν και να διασκεδάσουν απο τα εισοδήματα αυτής της επικερδούς δουλειάς. Μια πόλη που δημιουργήθηκε και ζούσε απο τον κύριο Εastman.

Πενήντα περίπου χρονια νωρίτερα, ένας αλλος πανέξυπνος και θρασύς επιχειρηματίας, ο Francis Cabot Lowell, έφερνε κρυφά στην Αμερική αργαλιούς απο την Αγγλία, και κλεμμένα σχέδια παραγωγής υφαντών. Οι Αγγλοι πήραν την τέχνη του αργαλιού απο τους χειροποίητους Ινδούς, και έφτιαξαν την τεράστια αγορά της κλωστουφαντουργίας. Ο κος Lowell, έκλεψε τα βιομηχανικά πρότυπα των αργαλιών απο τους εγγλέζους, και μετέφερε την τέχνη στην Αμερική. Η κλωστουφαντουργία, ήταν απο τα πρώτα κερδοφόρα προιόντα της Βιομηχανικής εποχής. Στον ποταμό Μέριμακ, μία ώρα έξω απο τη Βοστώνη, δημιουργήθηκε η πρώτη βιομηχανική μονάδα κλωστουφαντουργίας στον Νέο Κόσμο. Με υπερσύγχρονους αργαλιούς. Και η πρώτη σχολή μάθησης της τέχνης. Το σημερινό πολυτεχνείο του Lowell, λεγόταν αρχικά Textile University.

Rochester και Lowell έζησα για αρκετούς μήνες, κατα τη διάρκεια των φοιτητικών μου χρόνων. Εκεί συνάντησα τους απλούς λαικούς ανθρώπους της εργατιάς. Τη γενιά που ζούσε αποκλειστικά απο βιομηχανικές δουλειές. Που τα σαββατοκύριακα και τα καλοκαίρια, έστρωνε φαγητό στη λίμνη και έκανε το μπάνιο της. Που είχε όνειρο μακρινό να δεί τη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια. Που στο τέλος της ημέρας πήγαινε στο τοπικό μπάρ και εστιατόριο για φαγητό και συζήτηση. Που κάθε Παρασκευή είχε λεφτά και κάθε Δευτέρα ξέμενε. Εκεί απέκτησα και μια τρελλιάρα φιλενάδα, μια ροκού με τατουάζ (Do my brains), που μέπαιρνε με ενα βροντερό Camaro για βόλτες και μαστούρα στη λίμνη (αυτή, εγώ έπινα πορτοκαλάδα). Εκεί κατάλαβα γιατί το μπλού-τζήν είναι λαικό ρούχο. Εκεί κατάλαβα πως η ρόκ, είναι λαικιά μουσική.

Τα κτίρια με τους αργαλιούς, μύριζαν μούχλα και καπνίλα. Ανάμεσα στα σαπισμένα σανίδια, ποντίκια αρμένιζαν το χώρο εργασίας κατα την ώρα της δουλειάς. Τα εργατικά δικαιώματα λίγα, τα ατυχήματα πολλά. Τρείς γενιές ανθρώπων μεγάλωσαν και δούλεψαν σ’ αυτά τα κτίρια. Αρχικά Ιρλανδοί και Κεμπεκουά μετανάστες. Κατόπιν, ήρθαν κι΄αλλοι. Μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, Βιετναμέζοι και Καμποτζιανοί μετανάστες. Και πολλοί έλληνες. Χιλιάδες. Η πόλη του Lowell ήταν για χρόνια ένας εργατικός προορισμός για τους μετανάστες της πατρίδας. Με τέσσερις ελληνικές εκκλησίες, ελληνικά σχολεία και ζωντανή ελληνική κοινότητα. Με ελληνικές γιορτές, επετείους και φεστιβάλ. Με επιτάφιο που γύρναγε την πόλη. Εκεί γεννήθηκε και ο πολύ αγαπητός γερουσιαστής Paul Tsongas, υποψήφιος για την αμερικανική προεδρία το 1992.

Κάποτε, λόγω οικονομικής κρίσης και αλλαγής στις παγκόσμιες συνθήκες, η κλωστουφαντουργία πέθανε. Οι περίφημοι αργαλιοί έκλεισαν ο ένας μετά τον άλλον. Τα αρχοντικά των μάνατζερ αγοράστηκαν απο γιάπηδες και ανακαινίστηκαν. Τα φτωχικά σπίτια κατέρρευσαν ακομα πιο πολύ και σάπισαν. Ολόκληρη η μεσαία τάξη της πόλης μετακόμισε σε άλλες πολιτείες και πόλεις. Χιλιάδες ανθρωποι έγκατέλειψαν την πόλη για πάντα. Απέμεινε μόνο το γραφικό κέντρο με τα ψηλοτάβανα πολυκαταστήματα (General Stores), που πρίν την εποχή των Supermarket και των πιστωτικών καρτών, κρατούσαν χοντρά βιβλία με ονόματα και βερεσέδες. Και που όλοι γνώριζαν προσωπικά το αφεντικό. Και το The Olde Worthen, το παλιό στενό μπάρ, στο δεύτερο όροφο του οποίου ζούσε και έγγραφε ο συγγραφέας Εντγκαρ Άλαν Πόε.

Απο το Pittsburg της Πενσυλβάνια, με τις καπνισμένες χαλυβουργίες και το εργατικό Steel Town, κρεμασμένο στα βράχια να αγναντεύει το βιομηχανικό τοπίο με τα φουγάρα, και απο την πόλη του Lynn, την «πόλη των παπουτσιών» που φιλοξένησε χιλιάδες μετανάστες και έξοχους έλληνες τεχνίτες μετά τον μεγάλο πόλεμο, μέχρι το εγκατελειμένο Buffalo που σήμερα μοιάζει με βομβαρδισμένη πόλη, και το θλιβερό παρακμιακό Detroit, μια πόλη διαμάντι που εξέπνευσε στο αλέτρι της Ιστορίας, η Αμερική έχει σπαρμένες στο κορμί της, τόσες μεταβιομηχανικές πληγές, όσες κλασσικές αρχαιότητες έχει η Ελλάδα. Σημάδια της Ιστορίας της, της διαδρομής της, και των προγόνων της. Ολων εκείνων που έζησαν πρίν απο εμάς το κομμάτι της Ιστορίας που τους έλαχε.

Είναι οι πόλεις που άλεσε το αλέτρι της Ιστορίας. Μαζικά. Πόλεις που γεννήθηκαν και πέθαναν. Πόλεις με αληθινή Ιστορία, αληθινούς ανθρώπους, και αληθινές γειτονιές. Πόλεις που κρύβουν στα σπλάχνα τους τεράστιες ιστορίες και δράματα. Πόλεις με πραγματικό ανθρώπινο πόνο, ζωή, αγάπη και θάνατο. Πόλεις που τις άλεσε η Ιστορία. Θα μείνουν μόνον οι λίγοι περίεργοι συγγραφείς που κυνηγούν θαμμένες ιστορίες, να μας θυμίζουν τη ζωή που χάθηκε. Η Ιστορία δεν παίρνει αιχμαλώτους...

--------------------------------------------------------------------------

Eμπνεύστηκα αυτές τις σκέψεις, καθώς άκουσα την είδηση πως η τεράστια εταιρεία μεταφορών DHL, ανακοίνωσε πως θα κόψει 9,500 θέσεις εργασίας, 8,000 απο αυτές, στην εργατική πόλη Wilmington του Ohio. Θα είναι ο θάνατος μιάς ολόκληρης πόλης.

Αναφορές
George Eastman
George Eastman House
Francis Cabot Lowell
Lowell – City of Textiles
Universtity of Lowell
Paul Tsongas
The Mall at Greece Ridge
Rochester, N.Y. – Kodak
Pitsburg, PA – The Steel Town
Declining Markets
Edgar Alan Poe
The Lynn Shoe strike
The Decline of Detroit
DHL cuts 9,500 jobs in US