Sunday, November 16, 2008

Το αλέτρι της Ιστορίας

Το πρωινό σερβίρονταν γύρω στις 6 το πρωί, και ο μπουφές γέμιζε με φαγητά, χυμούς και λουλούδια. Ασπρα τραπεζομάντηλα και ασημενια μαχαιροπήρουνα και κηροπήγια διακοσμούσαν τα τραπέζια στον όμορφα διαμορφωμένο χώρο του σπιτιού. Ανάμεσα στις όμορφες γλάστρες με τα εξωτικά φυτά, σε μια ατμόσφαιρα με τρεχούμενα νερά και αρώματα, έπαιρναν θέση οι πρωινοί επισκέπτες. Οι οικοδεσπότες του σπιτιού. Στη γωνία του δωματίου, η τετραμελής ορχήστρα έπαιρνε κι’ αυτή θέση. Πιάνα, βιολιά και πνευστά όργανα άρχιζαν την πανδαισία της ευρωπαικής κλασσικής μουσικής. Μότσαρτ, μπέικον και αυγά τηγανητά. Μπετόβεν με Γαλλικά τυριά και φρέσκο ψωμί. Τσαικόφσκι με πορτοκαλάδα και ρωσικό αυγοτάραχο. Η καθημερινή ρουτίνα, 6-7.30. Πριν την ώρα της δουλειάς. Κάθε μέρα, κάθε πρωί. Έτσι έπαιρνε το πρωινό του ο κύριος George Eastman.

O κύριος George Eastman, ήταν μεγαλοεπιχειρηματίας, και ιδρυτής της Kodak. Το σπίτι του, μαζί με τα οικήματα που το περιβάλλουν, είναι σήμερα μουσείο. Η ζωή του ένας μύθος στην πόλη του Rochester, στη λίμνη Οντάριο. Η μπαρουτοκαπνισμένη βιομηχανική πόλη, ζούσε αποκλειστικά απο τις δουλειές που δημιούργησε ένας άνθρωπος. Εξήντα χιλιάδες άνθρωποι, ξυπνούσαν κάθε πρωί και κατευθύνονταν στο τεράστιο εργαστάσιο που έφτιαχνε φίλμ και φωτογραφικές μηχανές. Και μαζί τους, άλλες τριακόσιες χιλιάδες κόσμος, οι οικογένειές τους, τα παιδιά τους, οι φίλοι τους, περίμεναν να ζήσουν, να φάνε, να μορφωθούν και να διασκεδάσουν απο τα εισοδήματα αυτής της επικερδούς δουλειάς. Μια πόλη που δημιουργήθηκε και ζούσε απο τον κύριο Εastman.

Πενήντα περίπου χρονια νωρίτερα, ένας αλλος πανέξυπνος και θρασύς επιχειρηματίας, ο Francis Cabot Lowell, έφερνε κρυφά στην Αμερική αργαλιούς απο την Αγγλία, και κλεμμένα σχέδια παραγωγής υφαντών. Οι Αγγλοι πήραν την τέχνη του αργαλιού απο τους χειροποίητους Ινδούς, και έφτιαξαν την τεράστια αγορά της κλωστουφαντουργίας. Ο κος Lowell, έκλεψε τα βιομηχανικά πρότυπα των αργαλιών απο τους εγγλέζους, και μετέφερε την τέχνη στην Αμερική. Η κλωστουφαντουργία, ήταν απο τα πρώτα κερδοφόρα προιόντα της Βιομηχανικής εποχής. Στον ποταμό Μέριμακ, μία ώρα έξω απο τη Βοστώνη, δημιουργήθηκε η πρώτη βιομηχανική μονάδα κλωστουφαντουργίας στον Νέο Κόσμο. Με υπερσύγχρονους αργαλιούς. Και η πρώτη σχολή μάθησης της τέχνης. Το σημερινό πολυτεχνείο του Lowell, λεγόταν αρχικά Textile University.

Rochester και Lowell έζησα για αρκετούς μήνες, κατα τη διάρκεια των φοιτητικών μου χρόνων. Εκεί συνάντησα τους απλούς λαικούς ανθρώπους της εργατιάς. Τη γενιά που ζούσε αποκλειστικά απο βιομηχανικές δουλειές. Που τα σαββατοκύριακα και τα καλοκαίρια, έστρωνε φαγητό στη λίμνη και έκανε το μπάνιο της. Που είχε όνειρο μακρινό να δεί τη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια. Που στο τέλος της ημέρας πήγαινε στο τοπικό μπάρ και εστιατόριο για φαγητό και συζήτηση. Που κάθε Παρασκευή είχε λεφτά και κάθε Δευτέρα ξέμενε. Εκεί απέκτησα και μια τρελλιάρα φιλενάδα, μια ροκού με τατουάζ (Do my brains), που μέπαιρνε με ενα βροντερό Camaro για βόλτες και μαστούρα στη λίμνη (αυτή, εγώ έπινα πορτοκαλάδα). Εκεί κατάλαβα γιατί το μπλού-τζήν είναι λαικό ρούχο. Εκεί κατάλαβα πως η ρόκ, είναι λαικιά μουσική.

Τα κτίρια με τους αργαλιούς, μύριζαν μούχλα και καπνίλα. Ανάμεσα στα σαπισμένα σανίδια, ποντίκια αρμένιζαν το χώρο εργασίας κατα την ώρα της δουλειάς. Τα εργατικά δικαιώματα λίγα, τα ατυχήματα πολλά. Τρείς γενιές ανθρώπων μεγάλωσαν και δούλεψαν σ’ αυτά τα κτίρια. Αρχικά Ιρλανδοί και Κεμπεκουά μετανάστες. Κατόπιν, ήρθαν κι΄αλλοι. Μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, Βιετναμέζοι και Καμποτζιανοί μετανάστες. Και πολλοί έλληνες. Χιλιάδες. Η πόλη του Lowell ήταν για χρόνια ένας εργατικός προορισμός για τους μετανάστες της πατρίδας. Με τέσσερις ελληνικές εκκλησίες, ελληνικά σχολεία και ζωντανή ελληνική κοινότητα. Με ελληνικές γιορτές, επετείους και φεστιβάλ. Με επιτάφιο που γύρναγε την πόλη. Εκεί γεννήθηκε και ο πολύ αγαπητός γερουσιαστής Paul Tsongas, υποψήφιος για την αμερικανική προεδρία το 1992.

Κάποτε, λόγω οικονομικής κρίσης και αλλαγής στις παγκόσμιες συνθήκες, η κλωστουφαντουργία πέθανε. Οι περίφημοι αργαλιοί έκλεισαν ο ένας μετά τον άλλον. Τα αρχοντικά των μάνατζερ αγοράστηκαν απο γιάπηδες και ανακαινίστηκαν. Τα φτωχικά σπίτια κατέρρευσαν ακομα πιο πολύ και σάπισαν. Ολόκληρη η μεσαία τάξη της πόλης μετακόμισε σε άλλες πολιτείες και πόλεις. Χιλιάδες ανθρωποι έγκατέλειψαν την πόλη για πάντα. Απέμεινε μόνο το γραφικό κέντρο με τα ψηλοτάβανα πολυκαταστήματα (General Stores), που πρίν την εποχή των Supermarket και των πιστωτικών καρτών, κρατούσαν χοντρά βιβλία με ονόματα και βερεσέδες. Και που όλοι γνώριζαν προσωπικά το αφεντικό. Και το The Olde Worthen, το παλιό στενό μπάρ, στο δεύτερο όροφο του οποίου ζούσε και έγγραφε ο συγγραφέας Εντγκαρ Άλαν Πόε.

Απο το Pittsburg της Πενσυλβάνια, με τις καπνισμένες χαλυβουργίες και το εργατικό Steel Town, κρεμασμένο στα βράχια να αγναντεύει το βιομηχανικό τοπίο με τα φουγάρα, και απο την πόλη του Lynn, την «πόλη των παπουτσιών» που φιλοξένησε χιλιάδες μετανάστες και έξοχους έλληνες τεχνίτες μετά τον μεγάλο πόλεμο, μέχρι το εγκατελειμένο Buffalo που σήμερα μοιάζει με βομβαρδισμένη πόλη, και το θλιβερό παρακμιακό Detroit, μια πόλη διαμάντι που εξέπνευσε στο αλέτρι της Ιστορίας, η Αμερική έχει σπαρμένες στο κορμί της, τόσες μεταβιομηχανικές πληγές, όσες κλασσικές αρχαιότητες έχει η Ελλάδα. Σημάδια της Ιστορίας της, της διαδρομής της, και των προγόνων της. Ολων εκείνων που έζησαν πρίν απο εμάς το κομμάτι της Ιστορίας που τους έλαχε.

Είναι οι πόλεις που άλεσε το αλέτρι της Ιστορίας. Μαζικά. Πόλεις που γεννήθηκαν και πέθαναν. Πόλεις με αληθινή Ιστορία, αληθινούς ανθρώπους, και αληθινές γειτονιές. Πόλεις που κρύβουν στα σπλάχνα τους τεράστιες ιστορίες και δράματα. Πόλεις με πραγματικό ανθρώπινο πόνο, ζωή, αγάπη και θάνατο. Πόλεις που τις άλεσε η Ιστορία. Θα μείνουν μόνον οι λίγοι περίεργοι συγγραφείς που κυνηγούν θαμμένες ιστορίες, να μας θυμίζουν τη ζωή που χάθηκε. Η Ιστορία δεν παίρνει αιχμαλώτους...

--------------------------------------------------------------------------

Eμπνεύστηκα αυτές τις σκέψεις, καθώς άκουσα την είδηση πως η τεράστια εταιρεία μεταφορών DHL, ανακοίνωσε πως θα κόψει 9,500 θέσεις εργασίας, 8,000 απο αυτές, στην εργατική πόλη Wilmington του Ohio. Θα είναι ο θάνατος μιάς ολόκληρης πόλης.

Αναφορές
George Eastman
George Eastman House
Francis Cabot Lowell
Lowell – City of Textiles
Universtity of Lowell
Paul Tsongas
The Mall at Greece Ridge
Rochester, N.Y. – Kodak
Pitsburg, PA – The Steel Town
Declining Markets
Edgar Alan Poe
The Lynn Shoe strike
The Decline of Detroit
DHL cuts 9,500 jobs in US

15 comments:

ria said...

φοβερό! 8000 θέσεις θα είναι για μια πόλη συντριπτικό χτύπημα. 8000 άνεργοι, πόσες χιλίάδες δάνεια απλήρωτα... άστα φίλε. χαμός θα γίνει.

αθεόφοβος said...

Μου θύμισες την πρώτη ταινία του Μάικλ Μουρ, Roger & Me,που περιγράφει τον θάνατο της πόλης που γεννήθηκε όταν έκλεισε το εργοστάσιο εκεί η Τζένεραλ Μότορς.

Meropi said...

Για μια ακόμη φορά ρούφηξα το πολύ ενδιαφέρον ποστ σου Locus μου.Σκέφτομαι με δέος πώς είναι να είσαι σε μια ηλικία, ας πούμε 45-50 χρόνων που είναι αργά πια να αρχίσεις μια νέα δουλειά και πολύ νωρίς για σύνταξη, να μένεις άνεργος. Να έχεις στεγαστικό δάνειο να ξεπληρώσεις, οικογένεια να ζήσεις. Τρέλλα σε πιάνει!!!

Side21 said...

Είναι η μοίρα των μικρών
βιομηχανικών πόλεων ...
Ακολουθούν την τύχη του εργοστασίου
Τέτοια παραδείγματα έχουμε κι εδώ ...
Και μην περιμένεις νά 'ρθει καμμιά
κυβέρνηση να στηρίξει τους ανέργους
Ενώ με τις Τράπεζες είναι αλλιώς !!!

xasodikis said...

Εξαιρετικό ποστ.

mtryfo said...

Εξαιρετική η ανάρτησή σου φίλε μου!

Τόσο ρεαλιστική και συγχρόνως τόσο ανθρώπινη...

Anonymous said...

Γειά σου locus publicus!

Και αυτή η ανάρτηση σου θαυμάσια παρά τον οδυνηρό ρεαλισμό της.Ακολουθώντας τα site που επισυνάπτεις, βρήκα πληροφορίες γιά το μικρό Welmington και το δυσοίωνο μέλλον του.


Με χονδροειδείς υπολογισμούς ,οι 3000 απολύσεις που του επιμερίζονται στο σύνολο των 8000 παναμερικανικά, αφορούν σχεδόν το 50% του εργασιακά ενεργού πληθυσμού - αν αφαιρέσεις δηλαδή από το συνολό της πόλης που ειναί 12000, τα παιδιά και την τρίτη ηλικία.
Ενα εφιαλτικό ποσοστό που
θα οδηγήσει την πολιτειούλα σε μαρασμό και τους κατοίκους της-στην καλύτερη περίπτωση σε πιθανη εσωτερική μετανάστευση. Τις κοινωνικές και ψυχολογικές συνεπειες αυτής της κατάστασης είναι εύκολο κανείς να τις συμπεράνει.

Φαντάζομαι θα υπάρξουν κι άλλες τέτοιες ιστορίες μαζικής ανεργίας και όχι μόνο στις ΗΠΑ. Μικρά δείγματα έχουν και στην Ελλάδα υπάρξει-τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών-πχ. στην Μακεδονία με το κλείσιμο η την μεταφορά στα βαλκάνια βιομηχανικών μονάδων - κι αυτό κάνει το ποστ σου εξαιρετικά ενδιαφέρον και γιά εμάς εδώ.

Μας αφυπνίζεις !Να είσαι πάντα καλά !,

vasikos metoxos said...

Μου θύμισες πολλές ταινίες και ντοκυμαντέρ όπως λέει και ο αθεόφοβος. Με έπεισες επίσης πως η κατανόηση του "νέου κόσμου" περνά μέσα από την αναγνώριση της σκληρής δουλειάς και του ιδρώτα πολλών γενιών. Εξαιρετικό το ποστ- ύμνος στους αφανείς ήρωες αυτού του κόσμου που τους ανταμείβουν τα κάθε λογής αφεντικά με την εξαθλίωση για τις ημέρες σκληρού μόχθου που τους προσέφεραν.

Unknown said...

Όλα έχουν ένα τέλος...
Και τα Ελληνικά κλωστήρια έκλεισαν τα κλωστήρια του Λίβερπουλ και του Μάντσεστερ για να κλείσουν και αυτά με την σειρά τους από κλωστήρια τρικοσμικών κυρίως χωρών με πολύ μικροτερο κόστος εργασίας..

giant13 said...

Μέχρι τώρα γνώριζα γιά ερειπωμένα ελληνικά χωριά.
Αλλά για ολόκληρες πόλεις και μάλιστα στην Αμερική, το μαθαίνω από σένα.

Locus Publicus said...

Μεγάλη η κρίση ria μου. Σε κάτι γωνιές της χώρας ειδικά, που οι εργοδότες είναι λίγοι. Θα ξαναλλάξει ο χάρτης.

-------------------------------
Αναφέρεσαι στο Flint, Michigan Αθεόφοβε , μια εντελώς εργατική πολιτεία. Είχε επιλεγεί απο τις επιχειρήσεις, μαζί με το Ιλλινόις, για δύο λόγους. Πρώτον, είναι επίπεδες πολιτείες, και η δημιουργία των σιδηροδρόμων ήταν εύκολη. Μπαινοβγαίναν έτσι εύκολα τα προιόντα. Δεύτερον, ήταν στις αρχές το αιώνα, καθαρά αγροτικές περιοχές, με μεγάλο πληθυσμό, και όλη η γεωργική παραγωγή πήγαινε στο Σικάγο. Οταν πέρασε η αγροτική φάση, το Σικάγο παρήκμασε σε βάρος του λιμανιού της Νέας Υόρκης. Απέμεινε η αυτοκινητοβιομηχανία, που έσπασε αργότερα. Το Ντητρόιτ, σχεδόν καταστράφηκε.

----------------------------------
Δυστυχώς meropi μου, η ζωή της σύγχρονης εποχής είναι πολύ δύσκολη. Μεγάλος ανταγωνισμός. Ολοι σε θέλουν νέο, υγιή, και δυνατό. Το Lowell που αναφέρω, μετά απο γενιές που δούλευαν στα κλωστήρια, κατέρρευσε. Ο γερουσιαστής Τσόγκας, που το αγαπούσε, το ανακαίνισε όσο μπορούσε, κράτησε έτσι ένα ιστορικό κέντρο.

----------------------------------
Δεν μπορούν να κάνουν και αλλιώς φίλε side21 . Αυτοί που έχουν τη δύναμη και δημιουργούν δουλειές, μπορούν να εκβιάσουν οικονομικά. Κοίτα τώρα τί γίνεται με τις αμερικανικές αυτοκινητοβιομηνίες. Εχουνε βγεί με τους λομπίστες τους παγανιά για λεφτά. Και θα τα πάρουν. Οταν ο Ομπάμα γίνει πρόεδρος.

-----------------------------
Φίλε Χασοδίκη ευχαριστώ. Προσπαθώ που και που να κρατήσω λίγα αμερικανικά θέματα, ετσι για να συνεισφέρω κάτι στην μπλογκόσφαιρα. Με τα της Ελλάδος με καλύπτετε όλοι εσείς.

-------------------------
Ευχαριστώ Μαρία μου. Η λαική βάση είναι παντού η ίδια. Καί έχει πολύ ανθρωπιά. Νάσαι καλά.

---------------------------------
Ελευθερία μου σ' ευχαριστώ. Εχεις δίκιο. Θυμάμαι πως στη πόλη του Lowell, 60 χιλιάδες δούλευαν για μία εταιρεία. Μια ολόκληρη πόλη. Αν φύγει αυτή η εταιρεία, η καταστροφή είναι συνολική. Το Lowell ήδη καταστράφηκε. Το Rochester κατάφερε και κράτησε άλλες επιχειρήσεις. Αλλά οι τρείς πόλεις της πολιτείας της Νέας Υόρκης, Albany (πρωτεύουσα), Buffalo και Syracuse ειναι οικονομικά νεκρές. Μια θλίψη επικρατεί παντού στην πόλη.

-----------------------------
Σε κάποια πόλη της ενδοχώρας Βασικέ, δεν θυμάμαι πιά πού, ο μοναδικός εργοδότης, ξήλωσε μέσα σε ένα εορταστικό τριήμερο όλο τον εργοστασιακό εξοπλισμό, και τον μετέφερε στην Κίνα. Τη δευτέρα το πρωί, όταν οι εργαζόμενοι πήγαν στη δουλειά, βρήκαν τις πόρτες με αμπάρες. Του περίμενε ο δικηγόρος για τις ανακοινώσεις.

-----------------------------
Η αγροτική οικονομία έγινε βιομηχανική φίλε Χρίστο Βαρδάκα , και η Αμερική απο 50% αγροτιά, κατέληξε στο σημερινό 2%. Ανάλογο σενάριο πιστεύω έρχεται και για την Ελλάδα. Η Αμερική επανήθε με τη βιομηχανία, την οποία έχασε μερικές δεκαετίες αργότερα, τόριξε στα ηλεκτρονικά τα οποία επίσης έχασε στην Ασία, και τελευταία στην πληροφορική, η οποία και αυτή μάλλον τελείωσε. Η Αμερική τουλάχιστον έχει μεγάλη δυνατότητα προσαρμογής. Το ποιά θά είναι η καινούργια κινητήριος αγορά, δεν ξέρουμε ακόμα. Μάλλον Βιοχημεία, και Ενέργεια.

-------------------------
Ω βέβαια φίλε giant. Η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται παντού. Ολα εδώ είναι μαζικά. Η χώρα είναι τεράστια. Σε μερικές πολιτείες, ο πληθυσμός είναι συγκεντρωμένος εκεί που είναι οι δουλειές. Τη δεκαετία του 80, το Μαιάμι ήταν τεράστια τουριστική περιοχή. Οταν ο Κάστρο τους έριξε 120 χιλιάδες "περισσευούμενους", η πόλη διαλύθηκε. Ο αγγλοσάξωνες έφυγαν, η πόλη πέθανε. Σήμερα στο Μαιάμι, βρίσκεις πολυτελές δωμάτιο σε ξενοδοχείο, με 75 δολλάρια τη μέρα. Ομορφη πόλη για να εξασκήσεις και τα ισπανικά σου:)

Λωτοφάγος said...

Πόλεις που χτίζονται γύρω από ένα εργοστάσιο ή ορυχείο, που εξαρτώνται από αυτό και πεθαίνουν μαζί του!
Έχω διαβάσει πολλές τέτοιες αμερικανικές ιστορίες. Και αγγλικές, σαν την ταινία Full Monty.
Αντίστοιχες ελληνικές περιπτώσεις είναι η Καστοριά πριν από λίγα χρόνια (σήμερα πήρε τ'απάνω της λόγω Ρώσων) και η Νάουσα σήμερα.
Και βέβαια, χάρη στη στρεβλή ανάπτυξη της επαρχίας επί ΠΑΣΟΚ, μικρές πόλεις που ζούσαν από τα τοπικά ΤΕΙ, τώρα αργοπεθαίνουν.
Να φύγουν οι κάτοικοι ναι, αλλά πού να πάνε; Δυσοίωνες οι προβλέψεις για το 2009. Θυμίζει το κραχ του 1929!
Άκουσα ότι η Citigroup θα απολύσει μισό εκατομμύριο εργαζόμενους σε όλο τον κόσμο! Ταλαίπωροι!
Συγγνώμη για τις σκόρπιες σκέψεις, φίλε μου, φταίει η κούραση της ημέρας!
Το κείμενό σου εξαιρετικό όπως πάντα!

john savvopoulos said...

Πολύ ενδιαφέρον το κείμενο σου.

Τη καλημέρα μου

Ο άλλος said...

Για μια κόμη φορά ταξίδεψα μαζί σου. Υπάρχουν χιλιάδες πόλεις σε όλο τον κόσμο που γεννιούνται ακμάζουν και μετά χάνονται μέσα στην ομίχλη των ιστορικών εξελίξεων. Όπως το γράφεις, τις αλέθει το αλέτρι της ιστορίας. Πόλεις δίπλα σε πετρελαιοπηγές, σε πλουτοπαραγωγικές πηγές, σε πρώτες ύλες. Είχα επισκεφθεί πριν χρόνια το Σοργκούτ της Σιβηρίας. Ένα μικρό χωριό της δεκαετίας του 60 που έγινε εξαιτίας του πετρελαίου μια πολύ ισχυρή πόλη. Το σουβενίρ που παίρνει κανείς στο αεροδρόμιο είναι μια γυάλινη μπάλα με πετρέλαιο. Σε μερικά χρόνια ,όταν το πετρέλαιο τελειώσει ίσως δεν υπάρχει πια. Αυτές οι μεταβολές. σέρνουν μαζχί τους τεράστιες κοινωνικές ανακατατάξεις και θύματα. Για να προχωρά η ιστορία...

Locus Publicus said...

Φίλε μου Λωτοφάγε σ' ευχαριστώ. Στη Νέα Υόρκη γνώρισα πολλούς γουναράδες απο την Καστοριά. Με μεγάλα εμπόρια. Ναί, έχει και η πατρίδα μας μεγάλη εγκατάλειψη, με τη μορφή της φοβερής αστυφιλίας. Λόγω διαστάσεων, η ίδια φυγή στην Αμερική αποκτά μυθικές διαστάσεις. Είναι μια χώρα πραγματικά τεράστια. Και δεν είναι παντού ο φωτεινός και εντυπωσιακός (και διαφημισμένος) παράδεισος της Νέας Υόρκης.

------------------------------
Αγαπητέ John Black καλωσήρθες. Χαίρομαι που σου άρεσε η αναφορά στους ξεχασμένους. Θα περάσω και απο το μπλόγκ σου. Νάσαι καλά.

-----------------------------
Φίλε Αλλε σ' ευχαριστώ. Σοργκούτ της Σιβηρίας... Ξεχασμένοι κόσμοι. Υπάρχουν τόσοι. Υποθέτω πως και η Ρωσία θα είναι γεμάτη με τέτοιες εγκατελειμμένες πόλεις. Η Ιστορία σαρώνει τα πάντα γύρω της. Εμείς είμαστε τα προιόντα της. Οσο μεγαλώνω, τόσο πιο πολύ της δίνω σημασία. Τις ευχές μου.