Speculation

Ενα πράγμα που διαφοροποιεί την Αμερική απο τον υπόλοιπο κόσμο, είναι η νοοτροπία του Speculation. Η Aμερική έχει σ αυτό ιστορική παράδοση. Είναι η τάση για μεγάλα ρίσκα, που μπορεί να οδηγήσουν σε τεράστια κέρδη. H ρήση “The greater the risk, the greater the reward”, είναι μια φιλοσοφική θέση, που βρήκε άμεση απήχηση στους Αμερικανούς. Εμπεδώθηκε έτσι με τον καιρό στον αγγλοσαξωνικό τους χαρακτήρα και τη συμπεριφορά τους, μαζί με τα τρία άλλα στοιχεία του Αγγλοσαξωνισμού. Τη σκληρή δουλειά, την υποταγή στους νόμους, και τον (θρησκευτικό) συντηρητισμό.

Βοήθησε σ’ αυτό και η νομοθεσία. Ηδη στις αρχές του αιώνα, στο Χρηματιστήριο του Σικάγου, έγινε η εισαγωγή των αγροτικών Futures (μετοχές αγροτικών προιόντων). Speculators προπλήρωναν τους αγροτες και αγόραζαν όλη την αγροτική παραγωγή τους. Οι αγρότες κέρδιζαν γιατί ακομα και αν ή σοδειά τους δεν πήγαινε καλά, αυτοί είχαν ήδη πληρωθεί. Οι speculators έπαιρναν το ρίσκο πάνω τους. Αν η σοδειά πήγαινε καλά, οι speculators την πωλούσαν ιδιωτικά σε υψηλότερες τιμές. Αλλιώς, έχαναν τα πάντα.

Το Speculation παίρνει πολλές μορφές. Υπάρχουν άνθρωποι που αγοράζουν όλα τα εισιτήρια ενός δρομολογίου μιας αερογραμμής. Αν το αεροπλάνο γεμίσει, πουλούν τα εισιτήρια ακριβότερα πίσω στην αεροπορική εταιρεία. Αν το αεροπλάνο δεν γεμίσει, χάνουν. Ενα αλλο παράδειγμα, είναι το να αγοράζεις όλα τα σπίτια μιάς περιοχής, ελπίζοντας να τα μεταπουλήσεις με μεγαλύτερο κέρδος. Την εποχή της μεγάλης φούσκας στην Πληροφορική, άνθρωποι ίδρυαν εταιρείες χωρίς προιόντα, αμολούσαν διαφημιστές και speculators για να ανεβάσουν την εικόνα της εταιρείας, κατόπιν την έβγαζαν στο Χρηματιστήριο με υψηλής αξίας μετοχές, και στη συνέχεια τη βούλιαζαν με σκοπό να την αγοράσουν πίσω μεσοτιμής.

Σε μεγάλου ρίσκου speculation, αποδίδονται πολλές δυναμικές που οδήγησαν στη σημερική φούσκα του Χρηματιστηρίου. Tα τελευταία χρόνια, πολλοί νομικοί και ηθικοί φραγμοί ξελασκάρισαν επικίνδυνα. Το speculation βρήκε έτσι την ευκαιρία να μπεί και στον επενδυτικό κόσμο, με τη μορφή στρατηγικών παγκοσμίου εμβέλειας, και υψηλού ρίσκου. Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του, ακόμα και ο Warren Buffett παραδέχτηκε πως δεν καταννοεί απόλυτα όλες τις δυναμικές της χρηματιστηριακής κατάρρευσης. Το σύστημα είναι φορτωμένο με speculation, δήλωσε, και το κουβάρι έχει μπερδευτεί επικίνδυνα.

Φίλοι μπλόγγερς δείτε αυτό το βίντεο. Εξηγεί την πρακτική του short-selling. Είναι ενα χρηματιστηριακό σενάριο στο οποίο ένας αγοραστής «δανείζεται» αντί κάποιου πρίμ, τις μετοχές κάποιου. Δεν τις αγοράζει, τις δανείζεται. Τις πουλάει κατόπιν σε κάποιον άλλον, άς πούμε για 10 δολλάρια. Καί τί ελπίζει; Να ανεβούν οι μετοχές; Οχι βέβαια, ακριβώς το αντίθετο. Να πέσουν! Γιατί σκοπεύει να τις αγοράσει πίσω μεσοτιμής. Οσο οι μετοχές πέφτουν τόσο μεγαλύτερο το κέρδος. Θα τις αγοράσει πίσω, ας πούμε για 5 δολλάρια, και θα τις «επιστρέψει» στον κάτοχό τους. Ο αρχικός κάτοχος κέρδισε με το δανεισμό. Εβγαλε ένα πρίμ, και έχει ακόμα τις μετοχές. Ο σπεκουλαδόρος πήρε ρίσκο με τον δανεισμό, και κέρδισε. Ο τρίτος επενδυτής χάνει.

Και πως μπορείς να «ρίξεις» τις μετοχές; Διαδίδοντας κακά νέα για τις εταιρείες που εκπροσωπούν οι μετοχές, κινδυνολογώντας. Συμφέρον του speculator είναι να πέσει η μετοχή όσο το δυνατον περισσότερο. Η κατάρρευση της εταιρείας, δηλαδή, μεταφράζεται σε κέρδος. Και όταν υπάρχουν εκατομμύρια μετοχές και όλοι τις σπρώχνουν στο ρίξιμο, υπάρχει και ο κίνδυνος να τουμπάρει και το ίδιο το Χρηματιστήριο. Η πρακτική αυτή, έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς εκαταμμύρια μετοχές διακινούνται μ’ αυτό τον τρόπο. Είναι ο κόσμος του speculator.

Οποια κι αν είναιι η έκβαση της κρίσης, το speculation θα παραμείνει μέρος της Αμερικανικής νοοτροπίας και ψυχοσύνθεσης. Είναι σίγουρα συμπεριφορά καζινίστικη, αλλά εχει τα καλά και τα κακά της. Στα καλά είναι πως το ρίσκο το παίρνουν οι speculator και οι άλλοι κερδίζουν. Δεν ανησυχουν ας πούμε οι αγρότες για την παραγωγή τους, ή οι αερογραμμές για το άν θα γεμίσουν τα αεροπλάνα. Παράγεται πλούτος γρήγορος, καζινίστικος που ανακυκλώνεται στην οικονομία. Στα κακά, είναι το γεγονός πως μπορεί να οδηγήσει σε δυναμικές κατάρρευσης. Οπως σήμερα.